ECU چیست و چه وظیفه ای دارد؟

کامپیوتر خودرو قطعه ای الکترونیکی است که وظیفه اش کنترل و هماهنگی بخش های مختلف یک خودروی انژکتوری می باشد. هر ECU دارای تعدادی سنسور می باشد که در قسمت های مختلف خودرو و موتور قرار داشته و اطلاعاتی را در رابطه با نحوه کارکرد خودرو به ECU مخابره می نمایند. همچنین برخی سنسورها نیز با دستور مستقیم کامپیوتر خودرو عمل کرده و در صورتی که کامپیوتر درست کار نکند، این سنسور ها از کار خواهند افتاد. هر چه تعداد این سنسورها بیشتر باشد، مسلما کامپیوتر درک بهتری از شرایط موتور پیدا کرده و می تواند شرایط بحرانی کارکرد موتور را بهتر تشخیص دهد.

قسمت های مختلف هر ECU هر کامپیوتر خودرو از بخش های مختلفی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه خاصی را در کنترل خودرو بر عهده دارند. به طور معمول هر کامپیوتر خودرو از قسمت های مبدل های آنالوگ به دیجیتال، خروجی های دیجیتال سطح بالا، مبدل های دیجیتال به آنالوگ، کاندیشنر سیگنال و میکرو چیپ ارتباطی می باشد. این بخش های مختلف کامپیوتر خودرو با هماهنگی یکدیگر وظیفه کنترل و چک کردن سنسورهای مختلف خودرو را دارا می باشند.

سنسورهای مختلف کامپیوتر خودرو همانطور که اشاره شد هر ECU وظیفه کنترل سنسورهای مختلف خودرو را دارا می باشد. معمولا هر خودرو از تعدادی سنسور اصلی تشکیل شده است که در ذیل این سنسور ها را معرفی می نماییم. -سنسور اکسیژن -سنسور فشار داخل مانیفولد یا MAP -سنسور TPS یا موقعیت دریچه گاز -سنسور دمای هوا ATS -سنسور دمای آب CTS -سنسور دور موتور یا RPM این سنسور ها هر کدام اطلاعاتی را به ECU خودرو مخابره می کنند که کامپیوتر با استفاده از آنها شرایط کنونی خودرو را درک کرده و سپس با استفاده از این اطلاعات بخش های مختلف خودرو را کنترل خواهد نمود.

وظایف اصلی ECU به طور کلی یک ECU در خودرو قادر است وظایفی همچون نظارت بر کارکرد کلی موتور، نمایش اطلاعات کارکرد موتور به راننده، نمایش میزان مصرف سوخت، نمایش میزان باد لاستیک، نمایش باز و بسته بودن درب ها، نمایش هشدارهای مربوطه، تنظیم مصرف سوخت، تنظیم درجه پاشش سوخت در انژکتور خودرو، تنظیم میزان آلایندگی، شناسایی وضعیت های بحرانی خودرو، محاسبه کارکرد خودرو با استفاده از داده های خروجی و غیره می باشد. در کل هر کامپیوتر خودرو وظیفه ثبت و ضبط همه حالات و کارکردهای خودرو را داشته و با استفاده از این اطلاعات قادر است تمامی وضعیت های خودرو را درک نماید. اصلی ترین وظیفه این قطعه تنظیم درجه و زمان پاشش سوخت در انژکتور خودرو می باشد. اگر در این وظیفه خللی ایجاد شود مسلما عمل احتراق در خودرو به درستی انجام نشده و ممکن است خودرو به درستی کار نکند و یا آلایندگی زیادی را ایجاد نماید.

عیب یابی کامپیوتر خودرو:

عیب یابی خودرو نیز از طریق ECU خودرو انجام می شود به این طریق که دستگاه دیاگ خودرو به ECU متصل شده و با استفاده از اطلاعات ثبت شده در کامپیوتر خودرو اقدام به بررسی و تطابق اطلاعات با استاندارد های موجود می نماید و سپس عیب یابی خودرو انجام می گیرد.

حافظه موقت ECU:

این نوع حافظه با قطع برق باطری از بین می‌رود اما مجددآ قابل بازگردانی است. به روش برگرداندن حافظه، روش تجدید حافظه و یا Initialize می‌گویند. حافظه موقت شناسایی استپ موتور، دنده‌ها و حالات عملی موتور و محاسبات لحظه‌ای برای تنظیمات لحظه‌ای را به عهده دارد و محلی برای نگهداشت معایب موقت و دائم سیستم انژکتور است. اگر هر یک از سه کار زیر را انجام دهید حافظه موقت موجود در ECU پاک شده و خودرو تا مدتی به دلیل از دست دادن برخی از پارامترهای لحظه‌ای موتور بد کار می‌کند: 1. جدا کردن کابل باطری بیش از 15 دقیقه 2. جدا کردن سوکت های ECU بیش از 15 دقیقه 3. جدا کردن سوکت رله دوبل در خودروهای غیر مولتی‌پلکس و سوکت‌های BSM در خوردوهای مولتی‌پلکس بیش از 15 دقیقه در چنین حالتی باید خودرودوباره تجدید حافظه شود. در این حالت خودرو سکته‌های بی‌دلیل و نابه‌هنگام نموده و در هنگام تعویض دنده و به خصوص در هنگام معکوس کشیدن راننده احساس می‌کند که خودرو لحضه‌ای دچار مکث می‌شود. البته این در خودرو های نو زیاد محسوس نیست ولی در هر صورت تجدید حافظه ECU کاملآ مفید خواهد بود.

روش تجدید حافظه ECU:

اصولآ با توجه به این‌که در کارخانه‌های مختلف روش‌ها و متدهای مختلفی برای تولید وجود دارد و نیز نظر به استفاده خودرو در کشورها و مناطق مختلف با شرایط متفاوت، در ECU نوعی قابلیت سازگاری و یکسان‌سازی وجود دارد که این توانایی بر مبنای چهار عنصر ذیل پایه‌گذاری می‌شود: 1. سنسور اکسیژن 2. سنسور موقعیت دریچه گاز 3. سنسور ضربهاستپ موتور برای انجام عملیات تجدید از روش پیشنهادی شرکت پژو به شرح زیر استفاده می‌کنیم: 1. سوئیچ را به مدت حداقل 10 ثانیه ببندید 2. سوئیچ را به مدت حداقل 10 ثانیه باز کنید 3. خودرو را روشن کنید و به مدت حداقل 10 ثانیه گاز ندهید 4. دنده ها را یک به یک معرفی کنید.

حافظه دائم ECU:

این نوع حافظه که مانند سیستم‌عامل و Setup کامپیوترهای PC است و با قطع برق از بین نمی‌رود؛ اما در صورت خراب شدن دیگر قابل برگشت نبوده و می‌توان گفت ECU سوخته است. حافظه دائم شامل جدول بزرگی به نام Look up table است که در این جدول به مانند جدول ضرب ردیف‌ها و ستون‌ها و خانه‌هایی وجود دارد. با این تفاوت که تعداد ردیف‌ها و ستون‌های این جدول از عدد دو بیشتر بوده و تعداد آن برابر تعداد سنسورهای موجود در سیستم موتور می‌باشد.

 مواردی که برای حفاظت از ECU نباید انجام دهید:

جدا کردن کابل باطری هنگامی که خودرو روشن است: همان‌طور که می‌دانید ولتاژ تولیدی دینام حدود 14 ولت است اما باید دانست که این ولتاژ، ولتاژ متوسط تولیدی دینام است. پیک تولید ولتاژ دینام بر حسب دور موتور و بار گرفته شده از دینام، متغیر بوده و گاهی اوقات به 16 ولت نیز می‌رسد. در حالت عادی که کابل‌های باطری متصل است این نوسان به خاطر خاصیت خازنی باطری تعدیل می‌شود اما اگر کابل باطری در هنگام روشن بودن خودرو باز شود، این نوسانات می‌تواند بر روی قسمت‌های حساس خودرو (کلیه کنترل یونیت‌های الکترونیکی) تاثیر نامطلوب داشته باشد. حداکثر قدرت تحمل نوسان ولتاژی این قطعه به طور استاندارد 16 ولت است. اگر هنگامی که خودرو روشن است کابل باطری را جدا کنیم به طور حتم ریسک سوختن ECU وجود دارد! طبیعی است که با توجه به قیمت زیاد آن، این کار عاقلانه به نظر نمی‌رسد.

امتحان جرقه از روی وایر شمع با اتصال آن به بدنه:

وقتی سر شمع‌ها را می‌کشید و برای امتحان برق ارسالی به سر شمع ها توسط وایر مربوطه به بدنه جرقه ایجاد می‌کنید، ممکن است که مقدار جریان نابهنگام غیر قابل کنترلی را در ثانویه کویل ایجاد کنید. برق ثانویه کویل با برق سیم پیچ اولیه آن دارای تاثیر متقابل هستند کویل نیز برق خود را مستقیمآ از ECU می‌گیرد این کار ممکن است موجب ایجاد نوسانات برق در شبکه برق خودرو و اسیب رسیدن به قسمت‌های حساس به‌خصوص ECU شود.

توجه:

در صورت تمایل به چک کردن برق سر شمع‌ها از یک شمع فیلرگیری شده یدک استفاده کنید تا میزان جریان   دهی ثانویه کویل تحت کنترل باشد.

آب زدن به ECU:

اگر پشت جعبه این قطعه را باز کنید خواهید دید که برای جلوگیری از نفوذ آب؛ قسمت فیبر مدار چاپی و حتی پین‌های داخلی با ماده‌ای موم مانند پوشیده شده اما در هر صورت پین‌های نری خارجی سوکت ECU بدون محافظ هستند و خیس شدن آنها موجب اتصال کوتاه خارجی شده و ممکن است به احتمال بالا به ECU آسیب برسد.

دست زدن به پین‌های ECU:

یکی از مواردی که اغلب با آن ناآشنا بوده و یا مورد غفلت قرار می‌گیرد دست زدن به پین‌های ECU است که به دلیل ریسک الکتریسیته ساکن بدن می‌تواند موجب آسیب زدن‌های جدی به آن شود. الکتریسیته بدن گاهی اوقات تا هزارها ولت می‌تواند بالا برود.